موضوع جمعیت و رشد آن از جمله مسائلی است که در سال‌های اخیر به یکی از بحث‌های داغ و پرحاشیه رسانه‌ها تبدیل شده و نگرانی‌هایی ایجاد کرده؛ نگرانی از کاهش رشد جمعیت، سالمندی و پیری جمعیت، از بین رفتن توازن جمعیتی و کاهش نیروی مولد.
به گزارش گروه دیگر رسانه‌های فراخوان مقاله چهارمین کنگره بین‌المللی فن‌آوری، ارتباطات و دانش، موضوع جمعیت و رشد آن از جمله مسائلی است که در سال‌های اخیر به یکی از بحث‌های داغ و پرحاشیه رسانه‌ها تبدیل شده و نگرانی‌هایی ایجاد کرده؛ نگرانی از کاهش رشد جمعیت، سالمندی و پیری جمعیت، از بین رفتن توازن جمعیتی و کاهش نیروی مولد.
بر اساس اعلام وزارت بهداشت، سن امید به زندگی ایرانیان در ۴۰ سال گذشته از حدود ۵۶ سال در سال ۵۷ به حدود ۷۶ سال در سال ۹۹ افزایش یافته است و این یکی از مهمترین شاخص‌های نظام سلامت است که دستاورد مهم ارتقای سطح بهداشت، کاهش بیماری‌های واگیر، واکسیناسیون‌های سراسری نوزادان، بهبود سطح رفاه و کیفیت آب آشامیدنی ایرانیان است.
اما افزایش سن امید به زندگی به عمر بیشتر ایرانیان به معنای افزایش تعداد سالمندان در دهه‌های آتی نیز هست، امری که در کنار کاهش رشد جمعیت و موالید می‌تواند دردسرهای زیادی را برای اقتصاد و شاخص‌های اجتماعی کشور به همراه داشته باشد اما چرا رشد جمعیت کشور سیر نزولی پیدا کرد و راه‌حل چیست؟
توجه به این نکته نیز مهم است که با وجود افزایش سن امید به زندگی ایران به حدود ۷۶ سال که البته در زنان بالاتر از مردان است، اما سن امید به زندگی سالم ایرانیان ۱۰ تا ۱۲ سال پایین‌تر است و ایرانیان به طور کلی حدود ۶۴ سال زندگی سالم دارند و به طور متوسط ۱۰ سال پایانی عمر خود را به یکی از انواع بیماری‌ها به خصوص بیماری‌های غیرواگیر مانند مشکلات اسکلتی، دیابت، بیماری‌های قلبی یا تنفسی زندگی می‌کنند. افزایش جمعیت کشور هزینه دارد اگر می‌خواهیم به فکر آینده کشور باشیم باید این هزینه را به شکل سرمایه‌گذاری ببینیم. برآورد هزینه افزایش جمعیت وظیفه وزارت بهداشت نیست اما در طرح تعالی جمعیت عدد ۱۳ هزار میلیارد تومان برآورد شده بود که اعلام شد به علت هزینه بالا این طرح غیرقابل انجام است. در حالی که نص صریح فرمایش مقام معظم رهبری بود که باید این طرح اجرا شود.
اگر به این طرح و حداقل به بخش‌های مهم آن مثل هماهنگی بین فرزندآوری و تحصیل، اشتغال بانوان و حمایت از مسکن مناسب برای جوانان توجه می‌شد امروز بخشی از مشکلات جمعیتی حل شده بود. لایحه تسهیل ازدواج جوانان هم سال ۸۳ تصویب شد اما هنوز بخش عمده مواد کلیدی آن اجرا نشده است. هیچ‌کس هم نمی‌پرسد چرا اجرا نشد. فرصت‌های اقتصادی و اجرایی مناسب‌تری هم در سال‌های گذشته داشتیم که از دست دادیم.
مساله جمعیت موضوع بسیار مهمی است. متاسفانه بسیاری از دستگاه‌هایی که در این زمینه مسئولیت دارند به وظیفه خود عمل نکرده‌اند. به این ترتیب ۲۰ سال آینده می‌بینیم که کشور با بحران‌های بسیار جدی و شدید مواجه می‌شود و می‌گوییم اگر برای این کار ۲۰ سال پیش اقدام می‌کردیم. حالا وضعیت بهتری داشتیم.
پنجره جمعیتی تا زمانی باز است که بیش از دو سوم یا بیش از ۶۶ درصد جمعیت بین ۱۵ تا ۶۵ سال باشند، جمعیت سالمند نیز کمتر از ۱۵ درصد و جمعیت کودکان نیز کمتر از ۱۰ درصد باشد. هنوز ما در این پنجره جمعیتی قرار داریم اما با روند کاهش رشد جمعیت در سال ۱۴۲۵ با پنج سال کمتر یا بیشتر یعنی بین ۱۴۲۰ تا ۱۴۳۰ پنجره جمعیتی بسته می‌شود و اگر این اتفاق بیفتد دیگر فرصت جبران از دست می‌رود.
باید تا حدود سال ۱۴۲۵ برای افزایش رشد جمعیت و استفاده از این فرصت اقدامات لازم را انجام دهیم. ایران بعد از سال ۱۴۲۵ یا بازه زمانی بین ۱۴۲۰ تا ۱۴۳۰ پنجره جمعیتی را از دست می‌دهد. چه بخواهیم و چه نخواهیم در حدود سال ۲۰۵۰ میلادی حدود ۳۰ درصد جمعیت کشور سالمند خواهد بود و کشوری سالمند می‌شویم.
به نظر کارشناسان کاری که از اکنون باید انجام دهیم این است که زیرساخت‌هایی برای زندگی سالم سالمندان ایجاد کنیم تا نسل جوان بتواند به توسعه و رشد کشور بپردازد. اگر این زیرساخت ایجاد نشود دچار بحران می‌شویم.
اکنون ۱۰ درصد جمعیت ایران سالمند بالای ۶۰ سال است. همین حالا نمی‌توانیم خدمات خوبی به این جمعیت سالمند ارائه کنیم و اگر با همین روند جلو برویم جمعیت سالمند ایران در سال ۱۴۲۵ سنگی بر پای توسعه کشور می‌شود و عملا درصدی از جمعیت که جوان است باید همه انرژی خود را برای رسیدگی به سالمندان بگذارد.
همه کشورها این خطر را احساس می‌کنند به همین علت تلاش می‌کنند بسته شدن پنجره جمعیتی و سالمند شدن را به تاخیر بیندازند برای اینکه بتوانند جمعیت سالمند خود را بهتر مدیریت کنند و فرصت‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی بهتری برای خودشان بسازند به همین علت در فرصت اول پنجره جمعیتی و فرصت دوم وجود نسل جوان باقیمانده از قبل برای ظرفیت سازی و ایجاد ساختار استفاده می‌کنند.
منبع: روزنامه صبح نو
پایان پیام/